Ít có nhạc cụ nào linh hoạt như keyboard. Nếu bạn là nhạc sĩ và cần một nhạc cụ có giá hợp lý, đa zi năng, chơi được nhiều voice tiếng khác nhau, thì chắc chắn keyboard là lựa chọn tốt nhất. Cũng vậy, keyboard dường như là lựa chọn hoàn hảo nếu bạn là pianist lão luyện và muốn trải nghiệm nhiều âm sắc khác nhau nhưng vẫn không muốn rời bỏ cảm giác phím quen thuộc như khi đánh piano.
Dù lý do khiến bạn cân nhắc có nên mua keyboard hay không là gì đi nữa thì có một điều chắc chắn rằng: những nhạc cụ này vẫn liên tục được cải tiến và phát triển từ khi xuất hiện trong làng nhạc. Gần đây có rất nhiều model cho bạn chọn lựa, từ thiết kế tối giản, đẹp mắt đến những model đầy tràn nút bấm. Để bạn không bị choáng ngợp bởi hằng hà sa số nhiều keyboard khác nhau thì chúng tôi sẽ đưa ra một cẩm nang nho nhỏ giúp bạn đi đúng hướng, chọn đúng keyboard và chơi nhạc cực chất.
Kích thước có quan trọng?
Đầu tiên và quan trọng nhất. Hãy nghĩ thật kỹ bạn cần keyboard có bao nhiêu phím, bạn sẽ thực sự bấm bao nhiêu octave. Nếu bạn không có nhiều không gian hoặc chỉ muốn mày mò một chút thì 32 hoặc 49 phím là vừa đủ. Hơn nữa, kích thước nhỏ hơn đồng nghĩa bạn sẽ dễ dàng mang đi mọi nơi. Đây là yếu tố phải cân nhắc khi bạn có ý định biểu diễn đường phố hoặc rong ruổi đi tour.
Còn nếu bạn muốn nâng skill của mình hơn nữa thì keyboard cũng có phiên bản 61, 73 hoặc thậm chí đủ 88 phím để tha hồ chạy ngón. Không khó để điều khiển được toàn bộ số phím ấy, nhiều phím hơn nghĩa là nhiều octave hơn, dải âm rộng hơn. Sẽ có vài bài hát buộc phải chạy toàn bộ bảy quãng tám. Đôi tay của bạn sẽ không cảm thấy quá chật chội, và biết đâu có ai đó muốn cùng bạn đánh đàn thì sao?
Action phím và độ nhạy
Nhiều nghệ sĩ piano kỳ cựu sẽ quan tâm đến độ nặng nhẹ của phím đàn. Nhiều keyboard có hệ phím nhẹ, các phím đàn lập tức bật lại khi tay vừa gõ xuống. Người chơi nhỏ tuổi hoặc những ai có ngón tay yếu sẽ cảm thấy dễ chịu và dễ dàng hơn khi đánh kiểu phím này. Nhưng nếu bạn là nghệ sĩ chuyên nghiệp, chơi những cây piano acoustic tiêu chuẩn (grand hoặc upright) thì bạn sẽ cảm thấy phiên bản kỹ thuật số này có phím hơi nông. Các phím của keyboard thường không cần dùng nhiều lực để gõ so với piano cơ, vì vậy khi bạn vừa chơi keyboard vừa chơi piano, đôi khi bạn sẽ thấy hơi khó để ngón tay có thể thích nghi với các phím đàn.
Để xây dựng và duy trì sự khéo léo của đôi tay cũng như khả năng điều khiển phím, sao bạn không thử chơi keyboard có hệ phím nặng? Keyboard có ba hệ phím: semi-weighted, hammer-action, và graded hammer-action. Thật ra, có lẽ bạn sẽ phải mất chút thời gian để tìm được loại keys nào nịnh tay bạn nhất. Chỉ cần nhớ những điều cơ bản sau. Phím semi-weighted sử dụng cơ chế lực cản từ lò xo và bạn không cần dùng nhiều lực từ ngón tay. Các phím hammer-action mang đến cảm giác chân thực của piano cơ với cơ chế búa gõ. Keyboard có phím graded hammer-action cũng tương tự như hammer-action nhưng các phím có độ nặng nhẹ khác nhau. Trọng lượng của các phím được thiết kế từ nặng ở các nốt trầm đến nhẹ ở các nốt cao. Như một cây piano thứ thiệt!
Độ nhạy của phím cũng đóng vai trò quan trọng để bạn thêm sắc thái, texture và cảm xúc vào các ca khúc của mình. Các phím trên non-dynamic keyboard chỉ là các phím bấm – nếu bạn đang tìm một nhạc cụ đơn giản thì cũng ổn thôi. Nhưng các phím trên dynamic keyboard sẽ phản hồi theo lực gõ từ ngón tay giống như phím của piano. Lực gõ đó là một phần trong cơ chế tạo âm thanh. Khi bạn gõ phím nhẹ tay, tiếng đàn phát ra sẽ nhỏ. Cũng vậy, bạn gõ mạnh tay hơn, âm lượng sẽ lớn hơn.
Chọn sound hợp lý
Đúng vậy, nhờ kỹ thuật đỉnh cao. Đây cũng là nơi mà sở thích cá nhân của bạn lên tiếng, nghĩa là hãy cân nhắc những nhạc cụ và sound tiếng mà keyboard của bạn có thể mô phỏng. Nhạc cụ gõ, dây, nhạc cụ hơi bằng gỗ – số lượng và loại nhạc cụ là không giới hạn. Nếu bạn đặc biệt sáng tạo, hãy thử chế độ polyphonic và đa âm của keyboard. Những module trên keyboard này thực sự mang đến cho bạn nhiều thủ thuật tinh tế khi chơi nhạc. Bạn có thể chồng lớp nhiều sound khác nhau hoặc nhiều âm sắc khác nhau, chia phím tại bất kỳ octave nào bạn muốn và thậm chí cho thêm tiếng bass hoặc drum vào kiệt tác của bạn. Nói ngắn gọn thì mọi thứ bạn cần nằm ngay đầu ngón tay.
Khả năng sáng tác
Keyboard siêu chức năng này không chỉ đơn thuần là một nhạc cụ. Nhiều chọn lựa với chức năng y hệt như synth hoặc MIDI và nhiều công cụ sáng tạo khác. Nếu đây là điều bạn đang cần thì hãy tìm cho mình một keyboard workstation all-in-one. Mặc dù những tính năng này tùy thuộc vào sở thích cá nhân nhưng có vài điều bạn cần cân nhắc.
Khả năng kết nối
Chúng ta đang sống trong thời đại số, không có gì ngạc nhiên khi hiện nay nhiều keyboard có tích hợp thêm MIDI để người chơi kết nối với DAW yêu thích. Chắc chắn đây không phải là yếu tố mấu chốt đối với các nhạc sĩ chuyên nghiệp, nhưng với những nhà soạn nhạc mới chớm nở thì việc cân nhắc mua keyboard có thể kết nối máy tính cũng là điều nên làm. Quan trọng hơn, bạn sẽ không phải đau đầu tìm mua model khác, mới hơn, vì khả năng cập nhật phần mềm của nhạc cụ sẽ giúp bạn theo kịp mọi xu hướng. Cần chú ý thêm! Output cũng rất quan trọng, vì vậy bạn phải đảm bảo rằng bạn đã chọn đúng đầu ra có thể kết nối với amp và các thiết bị thu âm.
Sequencing, xử lý và thu âm
Dù bạn làm nhạc trong studio hay đang “bay” trên sân khấu thì một người tháo vát sẽ luôn trân trọng và đánh giá cao nhạc cụ có MIDI sequencing. Tính năng này hỗ trợ kết nối và chạy đồng thời với các backing track. Thủ thuật nhanh cho những ai thích chơi cover – tìm keyboard có thư viện MIDI đã được lập trình trước để chọn và chơi nhạc dễ dàng.
Xử lý hiệu ứng cũng là một tính năng khác đang dần trở nên phổ biến hơn với những ai am hiểu kỹ thuật chỉnh âm. Người đó là bạn? Tậu ngay keyboard với các công cụ điêu khắc âm thanh để tinh chỉnh tỉ mỉ mọi chi tiết bạn muốn như dynamics và EQ.
Sao không tạo ra tác phẩm đầy cá tính riêng bạn? Trước đó chúng ta có bàn về khả năng kết nối, vậy giờ đây bạn hãy xem thử keyboard có mic/line output không để bạn còn tha hồ thu âm nữa. Bạn cũng sẽ có thể thu thêm vocal và tiếng của các nhạc cụ khác vào các track nhạc đã được xếp sẵn trình tự.
Synth engines
Chúng ta có nói sơ qua về khía cạnh âm thanh, nhưng chúng tôi khuyến khích bạn kết hợp synth vào dòng nhạc bạn đang muốn theo đuổi. Sample-playback synths sẽ phù hợp nhất nếu bạn thích tiếng piano, strings, percussion và brass thực thụ. Nhưng bạn thích tiếng nhạc điện tử hơn thì sao? Có lẽ analogue modelling sẽ phù hợp với bạn. Nếu ngân sách không là vấn đề thì bạn hãy nghía thử workstation high-end này với nhiều loại synth cho bạn thỏa sức khám phá. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ muốn tăng tốc độ lấy mẫu và độ sâu bit của keyboard nếu bạn đặc biệt quan tâm đến chất lượng âm thanh.
Hardware
Đây cũng là vấn đề liên quan đến sở thích cá nhân. Người theo chủ nghĩa tối giản sẽ chỉ cần combo mod và pitch wheel. Ngược lại, những ai thích khám phá và muốn có mọi lựa chọn thì sẽ nghiêng về các núm vặn và thanh trượt có thể truyền dữ liệu MIDI (CC). Bạn có thể sử dụng chúng để chỉnh FX, quét filter và điều khiển các mức sequencer.
Giao diện người dùng
Keyboard có interface tích hợp thì có tính di động cao hơn nếu bạn không muốn mua quá nhiều gear và mang vác chúng bên mình. Cổng USB hỗ trợ truyền và lưu dữ liệu là phổ biến nhất. Nếu cổng USB có khả năng truyền MIDI hai chiều thì hãy thử ghép vào DAW. Tính năng này giúp keyboard có thể được sử dụng như controller cho cả nhạc cụ ảo lẫn phần mềm.
Khả năng lưu trữ
Với những nhạc sĩ có khả năng viết tốt thì bộ nhớ cũng là một yếu tố quan trọng, đặc biệt khi bộ nhớ có thể nâng cấp. Vài keyboard có khả năng kết nối với các bộ nhớ bên ngoài nhờ khe USB. Như vậy, bạn không chỉ tải được nhiều tính năng mới vào thẻ nhớ mà còn có thể dễ dàng lưu lại những cài đặt và preset bạn thích dưới dạng vật lý. Trong trường hợp keyboard buộc phải format lại thì bạn sẽ không phải lo việc cài đặt lại mọi thứ từ số không.
Đừng quên phụ kiện
Yếu tố này tuy nhỏ nhưng mang lại cảm giác yên tâm. Cứ hỏi những nghệ sĩ chuyên bào show, bạn sẽ thấy tầm quan trọng không thể bỏ qua của case đàn. Vì không phải keyboard nào cũng đi kèm với túi hoặc hộp bảo vệ nên bạn cần tìm được case phù hợp và bảo vệ keyboard khỏi trầy xước, rơi vỡ và bụi bặm. Ngoài ra còn cần gì nữa không? Chân keyboard. Trừ khi bạn muốn tha cái bàn đi cùng, chân keyboard hiển nhiên sẽ là thứ bạn cần để giữ nhạc cụ ổn định ở độ cao phù hợp khi bạn đang chill. Hãy cân nhắc về sự hiện diện tuy khiêm tốn nhưng không thể thiếu của giá đỡ sheet nhạc. Thậm chí nếu bạn thích xem và lật bản nhạc trên các thiết bị điện tử thì việc có giá đỡ sheet nhạc sẽ giúp bạn kiểm soát tốt và rảnh tay hơn khi chơi nhạc. Cuối cùng, chúng tôi cũng khuyên nên có thêm pedal, đặc biệt là những ai thích cảm giác như đang chơi một cây piano acoustic thứ thiệt.
Chi tiết là trên hết
Lẽ ra điều này không cần phải bàn tới, nhưng chúng tôi cứ nói cho chắc ăn. Keyboard của bạn phải mang đến cho bạn niềm vui và sự hào hứng. Nếu giá cả, chức năng và khả năng tin cậy là mọi điều làm bạn hài lòng thì hãy mua nhạc cụ đó thay vì vung tiền cho những model high-end. Đừng quên những tính năng nhỏ. Với nhiều người, việc có giá đỡ sheet nhạc sẽ là yếu tố then chốt quyết định việc có mua keyboard đó hay không. Quyết định hoàn toàn là ở bạn, miễn là bạn vẫn luôn say mê và dành thời gian bên keyboard của mình, điều đó là quan trọng nhất.
Hy vọng bạn đã khám phá ra sở thích và phong cách cá nhân của mình, vì đó là những yếu tố cốt lõi trong việc chọn đúng, chọn được keyboard phù hợp. Chỉ mua những gì đáp ứng được mong muốn của bạn, đồng thời phải đảm bảo mang đến nhiều giờ đánh đàn vui vẻ. Vì vậy bạn không nên bị bó hẹp ở keyboard đầu tiên mà bạn sở hữu. Hãy thử nhiều model khác nhau, hỏi trên các diễn đàn, tìm lời khuyên, đến các showroom trải nghiệm, và đọc đi đọc lại cẩm nang nhỏ này. Xa tận chân trời nhưng gần ngay trước mắt, biết đâu với một chút may mắn, bạn sẽ tìm được keyboard ưng ý.
