Nhất định phải có phơ cục hả? Người theo chủ nghĩa hoài nghi sẽ hỏi như vậy vì họ cho rằng chúng là phụ kiện không cần thiết, nhưng chúng tôi tin phơ cục có thể mang đến sức sống và điêu khắc những chi tiết độc đáo cho tiếng đàn của bạn. Nhờ có pedal effect, âm sắc guitar sẽ được tô điểm bằng nhiều chi tiết cụ thể và bạn có thể bắt chước tiếng đàn của người nhạc sĩ bạn vẫn luôn thần tượng.
Tuy nhiên, nếu bạn đang tìm chỗ đứng trong giới guitar, việc mua phơ cục phù hợp sẽ là nhiệm vụ khá khó khăn. Đặc biệt là khi trên thị trường có hằng hà sa số nhiều loại pedal khác nhau với nhiều kiểu dáng và chức năng khác nhau. Bạn muốn biết cách setup pedalboard đầu tiên của mình? Vậy thì bài blog này sẽ là bài giới thiệu súc tích nhất về thế giới effect pedal.
Guitar pedal là gì? Đâu là những model cơ bản nhất để bắt đầu? Sau đây là hướng dẫn của chúng tôi về guitar pedal cho người mới bắt đầu.
Đọc thêm: Swee Lee Chào Đón Pigtronix
Guitar pedal là gì?
Guitar pedal còn được gọi là effect pedal, phơ cục hay stompbox, là những thiết bị giúp thay đổi âm sắc guitar. Bạn giậm chân lên pedal để kích hoạt mạch điện bên trong. Pedal biến đổi âm sắc của đàn guitar bằng cách làm méo tiếng, biến âm, tạo độ rè hoặc tạo tiếng vang.
Trong khi âm thanh tổng thể được tạo nên từ tiếng guitar nguyên bản và được phát ra qua amp, guitar pedal có thể đưa kết cấu và sự phức tạp của âm sắc lên tầm cao mới. Một bộ pedal thông thường cho người nhập môn thường gồm những loại effect như reverb và overdrive, cùng với đó là vài sound tiếng không theo tiêu chuẩn.
Tôi có cần guitar pedal không?
Điều này phụ thuộc vào cách dùng và thời điểm bạn dùng pedal. Đa số guitarist sử dụng pedal để tạo hình và chơi những âm sắc và những sound tiếng cụ thể với nhiều mục đích khác nhau. Bạn đam mê trải nghiệm âm thanh? Stompbox setup thường là sân chơi hoàn hảo cho các nhạc sĩ ưa mạo hiểm và những ai đam mê phụ kiện.
Setup guitar pedal như thế nào?
Mọi thứ đều xoay quanh dòng tín hiệu – đường đi của tín hiệu từ guitar đến amplifier. Nói chung, đường tín hiệu này phải là đường truyền thẳng, mọi thứ thêm vào đường tín hiệu này sẽ ảnh hưởng đến chuỗi tín hiệu. Đầu tiên, bạn cắm guitar vào pedal, sau đó cắm một dây cáp khác từ pedal trực tiếp vào amp.
Nếu bạn sử dụng cùng lúc nhiều pedal thì những sợi cáp patch (cáp nhảy) ngắn hơn sẽ giúp kết nối pedal lại với nhau. Chạy cáp dài sẽ không hiệu quả vì tín hiệu phải đi qua khoảng cách lớn hơn, do vậy output sẽ bị yếu đi.
Guitar Pedal Cho Tay Mơ #1: Tuner pedals
Hãy chú ý điều này. Nếu bạn đang lựa chọn phơ cục đầu tiên cho hành trình âm nhạc của mình thì chúng tôi thực sự khuyến khích sở hữu chiếc tuner pedal này – một chiếc phơ cục hoàn toàn không thể thiếu. Có thể bạn chỉ định dùng tuner có sẵn trên đàn hoặc dùng kẹp tuner, nhưng thực ra chúng không đủ tin cậy khi bạn chơi nhạc trong những không gian lớn như những buổi diễn hoặc buổi hòa nhạc. Tuner pedal giúp bạn yên tâm chơi nhạc, hỗ trợ tắt hoàn toàn tín hiệu và tập trung vào việc chỉnh âm guitar – một món quà trời cho nếu bạn đang chơi cây guitar này nhưng muốn đổi sang cây guitar khác. Sau hết, nếu bạn sử dụng đúng, một chiếc tuner pedal chất lượng sẽ bền bỉ đồng hành cùng bạn qua những ngày tháng chinh phục guitar.
Guitar Pedal Cho Tay Mơ #2: Gain pedals
Gain pedal thường được đặt ở đầu chuỗi tín hiệu, “đóng cọc tạo nền” để bạn điêu khắc âm sắc của mình. Có rất nhiều loại gain effect khác nhau nhưng chúng có một điểm chung là linh hoạt một cách đáng kinh ngạc. Bạn có thể đặt gain effect ở chuỗi tín hiệu mở rộng, hoặc sắp xếp các effect dựa trên lượng gain để tạo nên nhiều âm sắc đa dạng, hài hòa. Việc sắp xếp hợp lý vị trí gain pedal là rất quan trọng để có được output lý tưởng cho guitar, cũng như để ít bị gián đoạn bởi tiếng ồn và distortion không mong muốn.
Boost
Boost pedals rất đơn giản, nó là chiếc amp ẩn mình trong một cái hộp. Những chiếc pedal này thường được dùng để đẩy công suất amp và các overdrive effect khác bằng một tín hiệu siêu nóng. Ngoài ra, những chiếc pedal này cũng thường được dùng để bù trừ cho tín hiệu suy hao thường gặp do chạy cáp dài hoặc sử dụng nhiều pedal, do đó pedal này thường được đặt ở cuối chuỗi tín hiệu trên pedalboard.
Tuy nhiều boost pedal có khả năng tạo hình âm sắc nhưng đa phần chúng được trang bị một nút điều khiển âm lượng và footswitch. Chúng tôi khuyến khích sử dụng pedal này cùng những pedal khác để tiếng đàn của bạn thêm phong phú.
Đọc thêm: Pedal mới 2020 của Teisco Đã Trình Làng
Overdrive
Bạn đã quen với âm thanh khi gain được đưa vào amp hoặc khi một tube amp được tăng âm lượng hết mức? Đó là overdrive pedal. Hãy nhớ lại những âm sắc giòn giã, vỡ tan, phá cách, xập xình trong những giai điệu pop, rock và metal.
Hầu hết overdrive pedal có hai giai đoạn tăng gain. Giai đoạn đầu tiên là input âm lượng để bạn điều khiển cường độ hiệu ứng của mình. Output âm lượng thứ hai ảnh hưởng đến cài đặt của pedal trên toàn bộ chuỗi tín hiệu còn lại. Tuy nhiều overdrive pedal cũng có chức năng tạo âm treble, bass và nhiều chức năng khác, bạn có thể sẽ thấy những chiếc pedal này có các chức năng được dùng để cắt các tần số cao hơn.
Distortion
Distortion pedal thực sự là một con “quái thú”. Chỉ cần giậm chân, pedal này sẽ cắt tín hiệu đầu ra của guitar để tạo nên âm sắc nặng và thô. Dù bạn bấm dây đàn kiểu gì thì mức độ distortion vẫn là như vậy – một sự đồng đều không gì có thể sánh bằng. Các nhạc sĩ thường dùng distortion khi chuyển đổi giữa những câu từ nhẹ nhàng và những đoạn điệp khúc mạnh mẽ để tạo nên sự đột biến về năng lượng.
Compression
Nếu bạn từng làm việc trong phòng thu thì có thể bạn đã thấy qua compressor. Compression pedal cũng không khác biệt. Về cơ bản, chúng làm giảm dải dynamic của guitar bằng cách giảm âm lượng của tín hiệu khi tín hiệu đang vượt quá một ngưỡng nhất định. Đặt compressor để đẩy output và bạn sẽ có được sustain. Kéo dài delay để có âm sắc mạnh mẽ hơn, mang độ chính xác và rõ nét hơn vào các nốt lower-end.
Guitar Pedal Cho Tay Mơ #3: Time FX pedals
Reverb
Dù được ghép vào vocal hay nhạc cụ thì reverb cũng sẽ thêm chiều kích không gian vào âm thanh của bạn. Vài pedal có các reverb analogue kinh điển như spring và plate, số khác thì có reverb tổng hợp, mô phỏng các hiệu ứng như khi bạn đang đứng giữa căn phòng trống, trong nhà thờ hoặc nhiều không gian khác.
Các cài đặt để điều khiển reverb đa dạng và khác biệt ở từng pedal khác nhau, vì vậy bạn sẽ thấy vài model chỉ có một điều khiển cài đặt (setting), trong khi số khác thì có pin mức tín hiệu số. Những chiếc pedal này thường có các cài đặt decay để xác định cường độ fade out của reverb, cũng như cân bằng wet/dry để điều khiển lượng reverb bạn muốn có trong tiếng đàn của mình.
Delay
Bạn muốn thêm chút thú vị khi chơi nhạc? Delay pedal ở đây là vì bạn. Delay nhận tín hiệu gốc phát ra từ guitar và lặp lại tín hiệu đó trong một khoảng thời gian. Với delay pedal, bạn có thể hoàn toàn điều khiển thời lượng của mỗi delay cùng feedback (số lần lặp delay). Bạn cũng có thể tinh chỉnh mức cân bằng giữa các tín hiệu delay đến và đi.
Delay được phân loại dựa trên mạch điện bên trong pedal hoặc phần mềm kỹ thuật số. Analogue pedal ngày xưa sử dụng tape loop hoặc một cụm bucket brigade chip để cho ra các sóng hài độc đáo và các đặc điểm decay khác biệt. Ngày nay, nhiều delay pedal hiện đại được thiết kế với nhiều phong cách và line (tap) khác nhau, mang đến nhiều effect khác nhau nhưng không làm giảm chất lượng tín hiệu, ví dụ như tape echo hoặc analog.
Đọc thêm: So sánh toàn bộ những Pedal Reverb của Strymon
Guitar Pedal Cho Tay Mơ #4: Wah-wah pedals và envelope filters
Khi nghe đến “wah-wah” có lẽ bạn đã biết đây là pedal gì. Những chiếc pedal này tạo articulation kiểu vocal bằng cách chạy bộ lọc cực lớn dọc theo phổ tần số hẹp. Những chiếc pedal wah-wah dùng bàn đạp đặt dưới chân để quét bộ lọc. Giậm gót chân để nhả fuzz siêu trầm. Nhấc gót chân lên để có treble nhỏ hơn, sáng hơn. Là một trong những effect biểu tượng nhất, nhiều nghệ sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại như Jimi Hendrix, Metallica và Frank Zappa luôn có pedal này bên mình.
Envelope filter, đôi khi được gọi là auto-wah pedal, được thiết kế để tái tạo nhịp điệu không rõ nét của wah-wah. Pedal này hoạt động như bộ lọc tự động, cắt những tần số khác biệt dựa trên mức input. Chạm hoặc gõ nhẹ để có effect nhẹ nhàng hơn. Mức độ distortion sẽ trở nên lớn hơn khi chiếc pedal này nằm trong tay người chơi táo bạo với cá tính mạnh mẽ. Không giống wah-wah, bạn không cần phải chơi nhạc và điều khiển pedal cùng một lúc. Đây là cách dễ hơn để đưa tiếng đàn của bạn vào chế độ “tự động lái”.
Được cho là kiểu pedal đa dạng nhất, những chiếc pedal này hoạt động dựa trên hiệu ứng theo thời gian thực vốn đang chiếm lĩnh dòng nhạc đương đại. Từ những tiếng vọng nhẹ nhàng đến kết cấu không gian khác lạ, chúng có thể mang đến âm sắc cực kỳ chân thực hoặc gợi lên cảm giác hư hư thực thực. Tuỳ vào khẩu vị cá nhân mà những chiếc pedal bạn chọn có thể tạo nên tiếng đàn thanh thoát yên bình, hoàn toàn trái ngược với những đoạn lead gầm thét mạnh mẽ, đậm chất metal.
Guitar Pedal Cho Tay Mơ #5: Volume pedals
Cái tên nói lên tất cả, những chiếc pedal này kiểm soát âm lượng phát ra từ nhạc cụ của bạn. Chúng có thể tắt tiếng hoàn toàn, tăng dần âm lượng một cách mượt mà để thêm vào chất ambience hoặc tạo dynamic thú vị như fade-out tinh tế. Bạn có thể đặt volume pedal ở bất cứ vị trí nào trong chuỗi tín hiệu, nhưng đa số các setup đều đặt pedal này ở gần cuối giai đoạn gain để có khả năng chuyển tiếp liền mạch.
Guitar Pedal Cho Tay Mơ #6: Modulation pedals
Hãy đặt modulation pedal ở vị trí đẹp nhất giữa các effect tần số và hoạt động theo thời gian thực trên pedalboard của bạn. Modulation ảnh hưởng đến hoạt động của gain, thời gian và tần số gain thông qua bộ dao động tần số thấp (LFO) của chúng tôi. Bạn cần xác định phần tín hiệu được LFO điều khiển khi chơi thử modulation pedal.
Chorus và Flanger
Nhiều pedal kết hợp flanger và chorus effect, và thường người ta hay nhầm lẫn 2 effect này. Vậy giữa chúng có điều gì khác biệt?
Flanger bắt chước hoạt động de-sync hai cuộn tape bằng cách đổi tín hiệu đang đến và tần số của chúng bằng delay và modulation. Flanger mang đến âm thanh mạnh mẽ, có thể tuỳ chỉnh bằng các điều khiển modulation rate, depth và feedback tích hợp.
Chorus effect cũng tương tự như flanger trong việc biến âm tín hiệu bị delay nhưng với nhiều delay hơn và gần như không có feedback. Bạn có thể kỳ vọng âm sắc lung linh và rộng mở với thời gian delay cực dài. Chorus cũng được ưu tiên cho các điều khiển phức tạp hơn như depth sâu hơn và điều khiển rate để tập trung tạo nên các hiệu ứng rõ nét và độ trễ lớn hơn so với flanger.
Phaser
Phaser thêm nhiều chuyển động vào tiếng đàn và có thể tăng số lượng các nốt riêng lẻ. Nhiều loại phaser thậm chí còn có khả năng tạo ra các hiệu ứng đậm chất jazz hơn như âm thanh của loa xoay (rotary speaker). Tất cả mọi nhạc sĩ, từ Eddie Van Halen đến Radiohead, đều dùng phaser trong các ca khúc của mình, vì vậy đây chắc chắn là một chiếc pedal làm hài lòng người chơi. Hãy thử nghe đoạn mở đầu Atomic Punk của Van Halen nếu bạn muốn thưởng thức tiếng của phaser khi được đặt ở vị trí đẹp.
Chất âm phaser tinh túy nhất được tạo nên bằng cách trộn hai tín hiệu giống nhau (dry input và all-pass). Có thể đặt bộ lọc all-pass quanh pedalboard bằng cách sử dụng LFO để tạo nên cảm giác xoắn xoáy. Dù phaser kinh điển được trang bị chức năng điều khiển single rate, phaser hiện đại đã nâng tầm cuộc chơi với khả năng kiểm soát depth, level và gọi speed/rate. Depth biến đỉnh và đáy thành đường cong, level kết hợp tín hiệu wet/dry và speed kiểm soát tỷ lệ LFO. Chúng cũng có điều khiển feedback để xác định lượng tín hiệu output được đưa trở lại input.
Guitar Pedal Cho Tay Mơ #7: Looper pedals
Tin tốt là looper pedal rất dễ sử dụng. Giậm chân lên footswitch để bắt đầu thu âm, giậm chân lần nữa để những đoạn riff đã được thu trước đó lặp lại khi ca khúc kết thúc. Tất nhiên, looper ngày nay với những cải tiến công nghệ thì phức tạp hơn với nhiều chức năng hơn và có khả năng đồng bộ. Dù vậy, looper vẫn giữ nguyên hồn cốt của mình – một pedal tuyệt vời để tác tạo âm thanh và các hiệu ứng được duy trì liên tục.
Xong rồi! Đó là mọi thứ bạn cần biết về guitar pedal cho newbie. Chúng có khả năng gây nghiện cực cao nên một khi đã thử thì bạn sẽ không thể dừng lại, đến mức bạn sẽ muốn thử mọi loại pedal bạn có trong tay. Đó là điều tốt vì bạn sẽ sáng tạo nên không gian âm thanh hoàn toàn độc đáo cho riêng mình bằng cách mix match các loại pedal lại với nhau. Và điều đó cũng đảm bảo bạn sẽ không “đứt gánh giữa đường” vì chán nản trên hành trình học nhạc.
Bạn muốn thử từng loại một không? Ghé Swee Lee chơi đi vì chúng tôi có mọi thứ tại các chi nhánh của mình. Bạn biết mình có thể tự chọn phơ cục phù hợp? Vậy còn chờ gì nữa mà không lướt xem bộ sưu tập online của chúng tôi với vô vàn guitar pedal. Và đừng quên đăng ký nhận newsletter trước khi lấp đầy giỏ hàng của bạn. Biết đâu bạn sẽ giành được một hoặc hai ưu đãi thì sao.
Đọc thêm: Phân tích chi tiết: Những Pedal Delay từ nhà Strymon
