Hôm nay mình sẽ giới thiệu đến các bạn cách Canh tông cho đàn.
Chắc hẳn nếu các bạn quan tâm đến từng chi tiết nhỏ của cây đàn guitar mình thì chắc đã có lúc các bạn cảm thấy có hiện tượng khi tune dây đã đúng, nhưng bấm vào bất cứ một ngăn bất kì thì nốt đó lại không đúng tune. Đó là do các bạn chưa set Intonation cho đàn mình
Trên đàn violin, nếu bạn bấm vào một nốt mà cảm thấy nốt đó không đúng tune, các bạn có thể di chuyển ngón tay lên hoặc xuống một chút cho chính xác tune vì đàn violin không có phím trên mặt bấm. Đàn guitar vì có phím, nên dù bạn bấm ở vị trí nào trong 1 phím thì độ cao của nốt cũng được quy định chủ yếu bởi vị trí của phím đó trên cần đàn. Tuỳ thuộc vào từng loại đàn và độ tỉ mỉ của gia công, mỗi loại đàn có độ chính xác nhất định về việc này, thế nên có nhiều loại đàn thiết kế phím lệch cho mỗi dây rất kì công.
Cho dù đã chỉnh dây lên đúng tune, nhưng khi bấm vào một ngăn phím, ta nghe tiếng bị thấp hoặc cao hơn âm chuẩn một chút, ta không thể nào chi duyển ngón tay cho lên hoặc xuống cho đúng được, ta cũng không thể chỉnh vị trí của phím trên mặt đàn được, nhưng ta có thể chỉnh độ dài từ đầu đến ngựa đàn của từng dây, công việc đó được gọi là chỉnh Intonation.
Mình sẽ giới thiệu qua lý thuyết trước để các bạn hiểu trước khi bắt tay vào làm.
Độ dài dây đàn từ đầu đàn (Nut) đến ngựa đàn (Bridge) thực chất không bằng nhau, mỗi dây có độ dài hơn hoặc ngắn hơn dây khác một chút.
Dây càng dài, khoảng cách từ một phím bất kì đến ngựa đàn sẽ càng nhiều, nốt trên phím đó sẽ càng thấp. Ngược lại, khi dây càng ngắn, khoảng cách từ một phím đến ngựa sẽ càng ngắn, vì vậy nốt trên phím đó sẽ cao hơn.
Dựa vào nguyên tắc đó, ta có thể dễ dàng chỉnh tương đối cao độ của các ngăn trên mặt phím (fretboard) thấp hoặc cao hơn đến khi nào cao độ của các ngăn gần đúng (vì thực tế các loại đàn như ta thường thấy có phím thẳng vuông góc với mặt đàn thì luôn có một độ sai nhất định) nhất.
Một điều nữa là các loại ngựa đàn thùng thông thường đều rất khó chỉnh được intonation vì miếng ngựa đã được “chỉnh” ngay trong bản thiết kế và ta không thể làm gì với miếng ngựa này được nữa. Vì thế mình sẽ hướng dẫn với guitar điện và bass.
Dụng cụ cần có:
- Vít bake/dẹp hoặc khoá lục giác
- Tuner
- Các loại bridge thông thường của guitar/bass và cách chỉnh intonation cho từng loại:
- Tune-o-matic Bridge
Là loại bridge thông dụng nhất của các loại đàn Gibson Les Paul, SG… phía sau của bridge có 6 con ốc dẹp, ta dùng vít dẹp để chỉnh cho từng dây
- Telecaster/statocaster bridge
Thường dùng cho các loại đàn Telecaster, phía sau có 3 hoặc 6 con ốc, dùng vít bake nhỏ để chỉnh.
- Gilbratar bridge
Dùng khoá lục giác để chỉnh.
- Các loại nhún 2 chiều (Ibanez Edge, Floyd rose…)
Mở khoá nut, xả dây ra. Dùng khoá lục giác mở ốc được khoanh tròn trong hình dưới. Dùng tay đẩy saddle xuống hoặc lên tuỳ ý, sau đó dùng khoá lục giác siết ốc lại.
- ách chỉnh intonation là:
B1: kẹp tuner lên đầu cần, đánh dây buông của dây 1. Tune dây 1 cho chính xác.
B2: Sau khi tune dây 1 buông, bấm vào ngăn 12 của dây 1.
B3: Nếu ngăn 12 cao hơn dây -> chỉnh cho saddle lùi về phía dưới của đàn.
B4: Nếu ngăn 12 thấp hơn dây buồng -> chỉnh cho saddle tiến về phía cần đàn.
Lưu ý: mỗi tuỳ vào ngăn 12 cao hơn hay thấp dây buông nhiều hay ít, mà ta xoay mỗi lần bao nhiêu, thông thường mỗi lần chỉnh ốc 2 vòng rồi lặp lại từ bước 1-4.
Sau khi chỉnh xong 1 dây, ta lần lược chỉnh tiếp 5 dây còn lại.
Congratulation!
Cây đàn của bạn giờ đã trong tình trạng tốt nhất. Phần này cũng là phần cuối cùng hướng dẫn các bạn chỉnh các chi tiết của đàn. Hy vọng các bạn đã biết bảo quản đàn mình và luôn giữ trong tình trạng tốt nhất! Ở phần sau mình sẽ liệt kê các tips và vấn đề thường gặp của guitar thùng cũng như guitar điện/bass.
