Làm sao để biết cách bảo quản guitar đúng phương pháp là một điều rất quan trọng nếu bạn muốn giữ tình trạng đàn luôn trong điều kiện tốt trong nhiều năm. Một điều rất phổ biến đó là những vấn đề mà đàn bạn gặp phải xuất phát từ những ảnh hưởng dài hạn. Đôi khi người chơi đàn bất cẩn phạm phải hoặc bỏ qua vì cho rằng điều đó không quan trọng. Một số vấn đề được liệt kê ra sau đây chắc chắn sẽ xảy ra với đàn của bạn nếu bạn bảo quản đàn sai cách. Đó là:
- Những hư hại do bị va đập như sức mẻ, bể đàn…
- Dây chạm vào cần đàn.
- Action cao.
- Mặt phím bị nở ra.
- Mặt phím bị co lại.
- Cần đàn bị cong, vênh.
- Keo không còn dính.
- Những vấn đề về lên dây đàn và âm thanh do đàn phát ra.
- Những vết nứt xuất hiện trên cần đàn, thân đàn …
- Phím đàn sắc bén ở 2 đầu do mặt đàn bị co lại.
- Vết nứt trên mặt sơn của guitar.
Hôm nay, bài viết này sẽ nói về các phương pháp bảo quản guitar tại nhà chỉ với 6 mẹo nhỏ giúp cho bạn kéo dài vòng đời của cây đàn yêu quý.
- Lựa chọn một phương pháp lưu trữ đàn thích hợp.
Có nhiều cách để lưu trữ đàn tùy vào điều kiện của người chơi đàn. Tuy nhiên có những phương pháp chính để lưu trữ đàn đó là dùng:
- Hard case (thùng cứng đựng đàn).
- Gig bags hoặc soft case (bao mềm đựng đàn).
- Guitar stand (đế để đàn guitar).
- Wall mount (Móc treo đàn guitar).
Hard cases
Nếu bạn muốn lưu trữ đàn trong thời gian dài không sử dụng, bạn chắc chắn nên sử dụng một thùng cứng đựng đàn. Hard case là sự bảo vệ tốt nhất cho đàn của bạn trong tất cả các phương pháp bảo quản đàn. Nguyên nhân là vì thùng rất cứng chắc. Do đó, Hard case sẽ giúp bảo vệ đàn chống lại những va đập. Ngoài ra, Hard case còn có khả năng bảo vệ đàn tránh những ảnh hưởng của khí hậu bên ngoài như nhiệt độ và độ ẩm. Vì vậy, khi bạn có nhu cầu bảo quản đàn không sử dụng trong thời gian dài hoặc phải đi máy bay thì hard case là một lựa chọn đúng đắn..
Vấn đề chính của Hard case đó là không tiện lợi cho người sử dụng. Nguyên nhân là vì thùng đựng đàn cồng kềnh và nặng nên chắn chắn bạn sẽ rất ngại mang theo. Hơn nữa, thùng đàn không cho phép bạn trưng bày đàn khi bạn không sử dụng nó.
Một lưu ý khi lựa chọn hard case đó là thùng đựng đàn phải có kích cỡ phù hợp với đàn của bạn.
Gig bags
Túi đeo đàn thì rất tiện lợi cho việc đem đàn đến các buổi diễn hoặc Live show vì Gig bags nhẹ hơn rất nhiều so với Hard case và dễ dàng mang theo. Sở dĩ phù hợp là vì việc đem đàn đến các buổi diễn hoặc phòng thu không sẽ không bị va đập quá nặng như khi đi máy bay, vận chuyển hành lý. Tuy nhiên Gig bags sẽ không bảo vệ đàn của bạn khỏi sự thay đổi của nhiệt độ và độ ẩm. Vì vậy, bạn không nên để đàn trong túi tại những nơi có điều kiện nhiệt độ, độ ẩm không phù hợp.
Vì vậy sử dụng Gig bags là sự lựa chọn khi bạn muốn bảo vệ đàn một cách tương đối trước những hư tổn vật lý mà lại gọn nhẹ, điều kiện môi trường bên ngoài không quá khắc nghiệt.
Mời bạn tham khảo một số sản phẩm Hard case và Gigbag tại Swee Lee ở đây
Guitar stands
Chân để đàn guitar là một sự lựa chọn tốt nếu bạn sử dụng đàn thường xuyên. Với Guitar Stand, bạn sẽ có thể trưng bày đàn của mình khi không sử dụng. Tuy nhiên, việc để đàn của bạn ở bên ngoài dĩ nhiên sẽ không được bảo vệ khỏi va đập hoặc sự thay đổi điều kiện môi trường khi thời tiết thay đổi. Tuy nhiên, ít nhất việc sử dụng guitar stand sẽ tránh được tình huống đàn của bạn bị rơi xuống đất và làm hư đàn – vẫn tốt hơn là để đàn dựa lên góc tưởng như một số người hay làm.
Một lưu ý khi sử dụng đế để đàn đó là đàn của bạn vẫn có khả năng bị rơi khỏi stand khi bạn để đàn lên stand không đúng cách.
Wall Mounts
Móc treo tường có chức năng tương tự như đế để đàn. Wall mounts có chức năng trưng bày đàn nhưng không thể bảo vệ đàn khỏi điều kiện môi trường.
Ưu điểm của móc treo tường đó là giúp tiết kiệm được không gian. Hơn nữa, bạn không cần phải lo lắng về việc ai đó đi ngang và làm ngã cây guitar của bạn – một điều thường xuyên xảy ra với guitar stands. Mặt khác, móc treo tường lại không tiện lợi bởi vì bạn phải khoan vào tường để có thể lắp đặt chúng và không giống như gutiar stand bạn không thể đem đi chỗ khác được.
Một lời khuyên chân thành là bạn đừng bao giờ để đàn của mình dựa vào tường hoặc cạnh bàn. Ngay cả khi bạn có sử dụng Gig bags hoặc soft case thì cũng sẽ gây ra những ảnh hưởng đến đàn. Khi bạn bảo quản đàn trong Hard case, bạn cần phải đảm bảo thùng đựng đàn nằm song song trên sàn nhà. Nếu bạn không có hard case, hãy đảm bảo rằng đàn của bạn đã được gá lên stand hoặc móc treo một cách chắc chắn.
Mời bạn tham khảo một số sản phẩm giá đở và treo guitar tại Swee Lee ở đây
- Vệ sinh đàn sau khi chơi xong.
Khi bạn chơi guitar, mồ hôi tay sẽ dính vào đàn và điều này sẽ làm dây đàn và những phần kim loại trên đàn sẽ dẫn bị ăn mòn và rỉ sét theo thời gian. Đây là lý do vì sao bạn nên vệ sinh đàn sau khi chơi xong. Bạn cũng nên vệ sinh mặt cần đàn (fret board) với các dung dịch như lemon oil hoặc fretboard conditioner để gỗ không bị quá khô.
(Tham khảo chi tiết ở bài viết Làm sao để phục hồi đàn trông như mới tại nhà?)
- Giữ cho đàn của bạn có độ ẩm ở mức phù hợp.
Một trong những yếu tố quan trọng được nhắc đến khi bảo quản đàn đó chính là độ ẩm. Vì guitar được làm từ gỗ nên sẽ rất dễ bị hư hại do độ ẩm cao và kéo dài. Nếu dàn guitar bị tiếp xúc với môi trường độ ẩm cao, đàn của bạn sẽ gặp những vấn đề về cong cần, lớp sơn bị bong – nứt, action cao và những vấn đề khác.
Độ ẩm như thế nào là phù hợp cho đàn?
Độ ẩm phù hợp cho đàn giao động trong khoảng 45% đến 55%. Thông thường, môi trường có độ ẩm quá cao hoặc quá thấp. Do đó, điều quan trọng nhất chính là giữ cho đàn guitar của bạn tiếp xúc với độ ẩm không đổi. Nên tránh việc mang đàn của bạn từ môi trường có độ ẩm cao sang môi trường có độ ẩm thấp trong thời gian ngắn bởi vì gỗ trong đàn sẽ phản ứng với sự thay đổi đột ngột này.
Làm sao để điều chỉnh độ ẩm phù hợp với đàn guitar?
Bạn có thể tìm mua rất nhiều sản phẩm gói hút ẩm trên thị trường và đặt vào trong hộp đàn hoặc túi đàn của mình sau khi cho đàn vào. Hãy nhớ kiểm tra thường xuyên và thay túi hút ẩm mới khi đã sử dụng hết nhé.
Ngoài việc phải hút ẩm ra, một điểm cần phải lưu ý là tránh để đàn tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp trong thời gian dài. Điều này sẽ làm cho gỗ bên trong đàn bị khô. Từ đó tạo ra các vết nứt trên mặt gỗ hoặc làm cho màu sắc của đàn bị thay đổi.
- Đàn nên được để ở nơi có nhiệt độ thích hợp
Tương tự như độ ẩm, duy trì nhiệt độ phù hợp khi bảo quản đàn cũng rất quan trọng nhằm tránh cho đàn bị hư hại. Nếu nhiệt độ quá thấp thì sẽ làm cho mặt phím đàn bị co lại. Ngược lại nếu nhiệt độ quá cao sẽ làm cho gỗ bị cong hoặc làm chảy keo dán đàn.
Thực tế, nhiệt độ phù hợp để bảo quản đàn guitar nằm trong khoảng 18OC đến 24OC. Bạn nên tránh để lộ trực tiếp đàn của mình ra môi trường có nhiệt độ khắc nghiệt trong một khoảng thời gian hoặc liên tục bị thay đổi nhiệt độ. Không bao giờ để đàn ở trong cốp xe hơi qua đêm. Thay vào đó nên để ở những nơi có nhiệt độ phòng. Dĩ nhiên, nếu bạn là cây đàn, chắc chắn bạn cũng không muốn bị đối xử như vậy. Hãy chăm sóc đàn như chăm sóc bản thân mình.
- Xả dây đàn nếu một thời gian dài không sử dụng.
Những sợi dây đàn khi lên căng đúng tiêu chuẩn sẽ tạo một lực kéo hàng trăm kí lên cần đàn. Sau một thời gian dài, lực kéo này sẽ ảnh hưởng lên cần đàn và làm cho cần bị cong. Nếu bạn đã lên kế hoạch không sử dụng đàn trong một thời gian dài, bạn nên xả dây đàn để dây bớt căng, giảm lại khoảng 1 đến 2 vòng xoay trên khóa đàn vì đàn cũng cần một chút lực căng. Do đó việc xả lỏng dây hoàn toàn là không cần thiết
- Đảm bảo đàn lâu lâu phải được sử dụng lại
Mỗi ngày, đàn guitar cần được lấy ra sử dụng. Nếu bạn có kế hoạch lưu trữ guitar trong thời gian dài, bạn nên lâu lâu lấy ra và sử dụng nó. Nếu bạn muốn kéo dài tuổi thọ của cây đàn bạn, bạn nên lấy nó ra và căng chỉnh nó lại. Tuy nhiên, một điều không tránh khỏi đó là theo thời gian, cần đàn có xu hướng bị cong đi. Vì vậy đôi khi cần phải điều chỉnh ty đàn lại một chút để ngăn ngừa đàn bị cong cần.
Tùy thuộc vào sự thường xuyên sử dụng đàn của bạn, bạn sẽ cần một phương án bảo quản phù hợp. Dù sao đi nữa, đàn guitar sinh ra là để sử dụng là để chơi nhạc. Vì vậy, bạn nên sử dụng đàn của mình một cách thường xuyên.
